Χαραλαμπάκης Χριστόφορος

Καθηγητής Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Διέπρεψε με το ερευνητικό του έργο!

Η ζωή του και το έργο του διακρίνεται από επιτεύγματα που αποτελούν πνευματική κληρονομιά για την Ελλάδα αλλά και για κάθε άνθρωπο. Από το πλήθος των δημοσιευμάτων του, 362 συνολικά ξεχωρίζουν οι μελέτες: “Zum Sprachverfall in der griechischen Antike” (Για τη γλωσσική παρακμή στην Ελληνική αρχαιότητα), “A critical evaluation of some Modern Greek Dictionaries”, “A case of whistled speech from Greece” Modern Greek archaisms reconsidered, Language learning as a key to other cultures, “Neohellenic: The present state”, in Greek. A language in evolution. Essays in honour of Antonios N. Jannaris, Edited by Chrys C. Caragounis, Hildesheim – Zürich – New York 2010: Georg Olms Verlag, pp. 269 – 292, κ.ά.  Επιμελήθηκε την έκδοση του τόμου “Η Ελληνική Γλώσσα” του Υπουργείου Παιδείας, ακολούθησαν πλήθος άλλων βιβλίων και μεταφράσεις που έθεσαν καθοριστικές βάσεις για την ελληνική γλώσσα. Όλη του η ζωή χαρακτηρίζεται από την τιμή και τη διάκριση για το ερευνητικό του έργο και τη δράση του. Έχει δώσει σειρά διαλέξεων σε πανεπιστήμια της Αμερικής της Αυστραλίας και της Ευρώπης.

Γεννήθηκε στην Κρήτη, το 1948. Κατάγεται από την Ανατολή Ιεράπετρας (Κρήτη) και από πολύτεκνη οικογένεια (8 παιδιά). Οι πρόγονοί του ήταν απλοί άνθρωποι. Η μητέρα του ήταν ζωντανή πηγή του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης και έγραφε υπέροχες μαντινάδες.  Είναι πτυχιούχος (1971) της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια της Κολωνίας και της Χαϊδελβέργης (1972 – 1976). Ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κολωνίας (1976) με τη διδακτορική διατριβή “Phthano. Ein Beitrag zur griechischen Wortforschung” (“Φθάνω. Συμβολή στη νεοελληνική λεξικογραφία”).

Kατά τη διάρκεια της καριέρας του, διετέλεσε συντάκτης του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών (1977 – 1983), ειδικός επιστήμονας (1979 – 1981), έκτακτος Καθηγητής (1982) και Καθηγητής πρώτης βαθμίδας (1983 – 1993) στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης απ’ όπου μετακλήθηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (1993 – 2000). Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Münster της Γερμανίας (1989), Αθηνών (1990 – 1991), Κύπρου (1994, 1997, 2011), Θράκης (2001 – 2002), Γρανάδας (2006) και Frederic University, Cyprus 2010). Έχει δώσει σειρά διαλέξεων με θέματα της ειδικότητάς του σε πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αυστραλίας και της Αμερικής. Πραγματοποίησε διάφορες έρευνες στα Πανεπιστήμια της Βόρειας Ντακότας των Η.Π.Α. (1983), Reading και Cambridge της Αγγλίας (1987, 1990). Συμμετείχε ή συμμετέχει σε μία σειρά ερευνητικών προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Eurotra (1984-88, υπεύθυνος σε θέματα ορολογίας και ηλεκτρονικής λεξικογραφίας), Grecoterm, Eco – Jura-Dict., Langred, Μεταφορά, Train – educ. κ.ά. Το ερευνητικό του έργο κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: Την αρχαία και νέα ελληνική διαλεκτολογία και ηλεκτρονική λεξικογραφία, τη σχέση γλώσσας και λογοτεχνίας και τη γλώσσα της εκπαίδευσης, με έμφαση στην αξιοποίηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της υψηλής τεχνολογίας. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με θέματα γλωσσολογικής ορολογίας, με τη θεωρητική γλωσσολογία και την Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, ενώ δεν παύουν να τον ενδιαφέρουν υφολογικά και κοινωνιογλωσσολογικά προβλήματα και θέματα ορθής ρήσης της νεοελληνικής.

Τα ιδιαίτερα επιτεύγματά του είναι αμέτρητα: Το 1998 η Σύγκλητος της Ακαδημίας Αθηνών τον εξέλεξε ομόφωνα Διευθυντή του Κέντρου Συντάξεως του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, προτίμησε όμως να παραμείνει Kαθηγητής πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Υπήρξε από τους πρώτους συντονιστές των προγραμμάτων LINGUA και ERASMUS στην Ελλάδα, όπως επίσης εκπρόσωπος της χώρας μας στην έκδοση του Θησαυρού της Εκπαιδευτικής Ορολογίας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Χρημάτισε αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρόεδρος του Τμήματος Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (1994 -1996). Διετέλεσε Πρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Σχολείων, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής, για τη διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Έτους Γλωσσών 2001 κ.ά. Υπήρξε επιστημονικός υπεύθυνος (2001 – 2004) εκ μέρους του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης GRUNDTVIG – ALPINE, Adults Learning and Participating in Education – A Higher Education Project, με συμμετοχή 33 Πανεπιστημίων από 20 ευρωπαϊκές χώρες. Τον Ιούνιο του 2003 η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών του ανέθεσε ομόφωνα τον επιστημονικό συντονισμό ενός Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας

Το συγγραφικό του έργο πλούσιο. Από τα βιβλία του αξίζει να αναφερθούν: “Νεοελληνικός λόγος. Μελέτες για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και το ύφος”, “Γλώσσα και εκπαίδευση. Θέματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας”, “Γλωσσαλγήματα. Έρευνες για την Ελληνική γλώσσα”, “Γλωσσική και λογοτεχνική κριτική”, “Κρητολογικά μελετήματα: Γλώσσα, Λογοτεχνία Πολιτισμός” κ.ά. Επιμελήθηκε την έκδοση του τόμου “Η Ελληνική Γλώσσα” του Υπουργείου Παιδείας, όπως επίσης τη μετάφραση βιβλίων: H. Tonnet, “Historie du Grec Moderne” (Ιστορία της νέας Ελληνικής γλώσσας), Fr. Adrados, “Historia de la Lengua Griega. De los origenes a nuestros días” (Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις απαρχές ως τις μέρες μας), Hans Eideneier, Von Rhapsodie zu Rap. Aspekte der griechischen Sprachgeschichte von Homer bis heute (Όψεις της Ιστορίας της ελληνικής γλώσσας. Από τον Όμηρο έως σήμερα, από τη ραψωδία στο ραπ), N. Chomsky, On the nature and language (Για τη φύση και τη γλώσσα). Ανήκε ή ανήκει στην εκδοτική Επιτροπή των περιοδικών “Γλωσσολογία”, “Δελτίο Eκπαιδευτικής Aρθρογραφίας”, “Dictio”, “Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική”, “Journal of Greek Linguistics”, “Κρητική Εστία”, “Μαντατοφόρος”, “Νέα Παιδεία”, “Επιστήμες Αγωγής” και “Ελλωτία”. Έχει επιβλέψει οκτώ διδακτορικές διατριβές, οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί και δημοσιευτεί και έχει λάβει μέρος σε περισσότερα από 200 ελληνικά και διεθνή συνέδρια.Απέσπασε διάφορες τιμητικές διακρίσεις. Από το 2006 έως το 2010 υπήρξε Αντιπρόεδρος του Ανωτάτου Συμβουλίου Πιστοποίησης ECDL. Το 2009 εκλέχτηκε Β΄ Αντιπρόεδρος του Αμερικανικού Ιδρύματος για τη Ελληνική Γλώσσα και τον Πολιτισμό ΑΙΕΓΠ, American Foundation for Greek Language and Culture, Ελληνικό Κέντρο. Το 2013 εκλέχτηκε ισόβιο μέλος του Πολυμελούς Συμβουλίου της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (Ριζάρειο Ίδρυμα). Είναι Πρόεδρος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού “Παρνασσός”. Είναι μέλος σε 15 ξένες και ελληνικές επιστημονικές εταιρείες. Γλ.: Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπανικά,  E-Mail: ccharala@phil.uoa.gr ■

Διαβάστε την έντυπη δημοσίευση της έκδοσης (2013, 8η έκδοση) εδώ