«Κανένας σκοπός δεν είναι τόσο υψηλός που να δικαιολογεί τόσο χαμερπείς μεθόδους»
Albert Einstein, για τα πειράματα σε ζώα
Ημέρα μνήμης για εκατομμύρια πειραματόζωα η σημερινή, τα οποία χάνονται για το “καλό της ανθρωπότητας”. Στα ευρωπαϊκά εργαστήρια και μόνο, δώδεκα εκατ. ζώα εκτιμάται ότι βασανίζονται και σκοτώνονται κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα, περίπου 1 εκατομμύριο ζώα χρησιμοποιήθηκαν σε πειράματα το 2005, τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν επίσημα στοιχεία από εκπαιδευτικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, ιατρικά ινστιτούτα και φαρμακευτικές εταιρίες που χρησιμοποιούν σπονδυλωτά για πειράματα. Τα ζώα αυτά ήταν κυρίως ψάρια, αλλά και τρωκτικά, κουνέλια, σκύλοι, γουρούνια, πρόβατα, όρνιθες και αμφίβια που χρησιμοποιήθηκαν για ιατρικά, οδοντιατρικά, κτηνιατρικά προϊόντα και εξοπλισμό καθώς και για έρευνα βιολογικών χαρακτηριστικών.
Πριν από 23 χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε την Οδηγία 86/609/ΕΟΚ για την προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται σε πειράματα. Η Οδηγία αυτή δεν υπήρξε αποτελεσματική, γιατί ουσιαστικά απέτυχε να αποτρέψει την κακομεταχείριση, ενώ δεν προωθούσε ούτε επιστημονικές μεθόδους έρευνας χωρίς χρήση ζώων. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τη σημασία του θέματος, εξέφρασε τη πρόθεσή της για ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη προστασία των πειραματόζωων και για την προώθηση, διάδοση και τελειοποίηση των επιστημονικών μεθόδων έρευνας χωρίς ζώα.
Πρόσφατα, η Επιτροπή δήλωσε την πρόθεσή της για αναθεώρηση της Οδηγίας ώστε να ενσωματωθούν οι τελευταίες γνώσεις από τις σύγχρονες τεχνικές στον τομέα των πειραμάτων σε ζώα και τις εναλλακτικές μεθόδους έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη και τους ηθικούς προβληματισμούς για τη χρήση ζώων σε πειράματα. Μετά από αρκετές διαβουλεύσεις στα όργανα της ΕΕ, οι τελικές προτάσεις θα συζητηθούν τον ερχόμενο μήνα και θα τεθούν προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η αναθεώρηση αυτή αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία από το 1986 για βελτίωση της νομοθεσίας σχετικά με τα πειράματα σε ζώα.
Για άλλη μια φορά, όμως, οι προσδοκίες δεν ανταποκρίθηκαν στην πραγματικότητα καθώς τα μέτρα που προτείνονται δεν είναι ικανά να εξασφαλίσουν διαφάνεια σε αυτό τον τομέα. Οι αρχικές προτάσεις που είχαν διατυπωθεί από την Επιτροπή αφορούσαν σημαντικές βελτιώσεις προς την κατεύθυνση της σταδιακής απομάκρυνσης από τη χρήση ζώων σε πειράματα, αλλά τροποποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό μετά τις έντονες πιέσεις των πανίσχυρων φαρμακευτικών βιομηχανιών και ερευνητικών κέντρων. Όμως υπάρχει κίνδυνος η αναθεωρημένη Οδηγία να είναι τελικά χειρότερη από αυτή που αντικαθιστά, καθώς σχεδιάζεται να περιλαμβάνει απαράδεκτες διατάξεις όπως:
· Οι ερευνητές θα μπορούν να προκαλέσουν σφοδρό και παρατεταμένο πόνο στα ζώα και να χρησιμοποιήσουν επανειλημμένα το ίδιο ζώο σε επίπονα πειράματα.
· Οι ερευνητές θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν πρωτεύοντα θηλαστικά για οποιοδήποτε σκοπό, όχι μόνο για ασθένειες που απειλούν την ανθρώπινη ζωή, όπως είχε προτείνει η Επιτροπή.
· Δεν θα υπάρχει κανένα κίνητρο να σταματήσει η αιχμαλωσία πρωτευόντων θηλαστικών από τη φύση, για αναπαραγωγή με σκοπό την τροφοδότηση της έρευνας με πειραματόζωα.
· Οι ερευνητές θα επιτρέπεται ουσιαστικά να καθορίσουν ποια πειράματα χρειάζονται την άδεια της κυβέρνησης, αποφασίζοντας οι ίδιοι πώς να ταξινομήσουν το επίπεδο πόνου που θα υποστούν τα ζώα.
· Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι ερευνητές δεν θα χρειάζεται να λογοδοτούν αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα των πειραμάτων – είτε από την πλευρά της ευζωίας των ζώων είτε από επιστημονική άποψη.
· Δεν προτείνεται κανένα σχέδιο που θα οδηγήσει στην απαγόρευση της χρήσης ζώων, κάτι που πολιτικοί και επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αποτελεί επιθυμητό στόχο..
· Σημαντικές πτυχές της οδηγίας μένουν ασαφείς, με μεγάλα περιθώρια στην ερμηνεία αμφιλεγόμενων σημείων, με κίνδυνο η μελλοντική νομοθεσία να μην εφαρμόζεται με συνέπεια σε όλη την ΕΕ.
Όπως σημειώνουν οι Οικολόγοι Πράσινοι, εναλλακτικές μέθοδοι όπως νεκροτομές, κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες σε ανθρώπους, δοκιμές σε σωλήνα, καλλιέργειες οργάνων, ιστών και κυττάρων, μοντέλα και προσομοιωτές έχουν αποδειχθεί περισσότερο ακριβείς και χρήσιμες και παρέχουν έγκυρες πληροφορίες, χρησιμοποιώντας εξελιγμένη τεχνολογία με εφαρμογή ποιοτικού ελέγχου.
Πηγή: ecogreens
